Mga Pinulongan nga Gipamulong sa Mexico
Ang Mexico usa ka nagkalainlain nga nasud, biolohikanhon (gikonsiderar kini nga megadiverse, ug usa sa lima ka nag-unang nasud sa kalibutan sa natad sa biodiversity) ug kultura. Ang Kinatsila mao ang opisyal nga pinulongan sa Mexico, ug labaw sa 60% sa populasyon mao ang mestizo, nga mao ang usa ka panagtapok sa lumadnong panulondon ug sa Europa, apan ang mga lumad nga grupo naghimo sa usa ka mahinungdanong bahin sa populasyon, ug kadaghanan sa mga pundok nag-amping sa ilang mga tradisyon ug nagsulti sa ilang pinulongan.
Mga pinulongan sa Mexico
Giila sa gobyerno sa Mexico ang 62 nga lumad nga mga lengguwahe nga gihisgotan gihapon karon bisan pa daghang mga eksperto sa pinulongan ang nag-ingon nga sa pagkatinuod adunay kapin sa 100. Ang kalainan tungod sa kadaghanan niini nga mga pinulongan adunay daghang mga variant nga usahay giisip nga lahi nga mga pinulongan. Ang mosunod nga lamesa nagpakita sa nagkalainlaing mga pinulongan nga gigamit sa Mexico nga ang ngalan sa pinulongan nga gitawag sa mga mamumulong sa maong pinulongan nga nagpakita sa parenthesis ug ang gidaghanon sa mga mamumulong.
Ang lumad nga pinulongan nga gipamulong sa kinadak-ang pundok sa mga tawo mao ang Náhuatl, nga adunay duha ug tunga ka milyon nga mga mamumulong. Ang Náhuatl mao ang pinulongan nga gipamulong sa Mexica (gipahayag nga mehsey -ka ) nga mga tawo, nga usahay gitawag nga mga Aztec, kinsa nagpuyo sa pangunahon sa sentrong bahin sa Mexico. Ang second-most-spoken nga lumad nga pinulongan mao ang Maya , nga may usa ug tunga ka milyon nga mga mamumulong. Ang Maya nagpuyo sa Chiapas ug sa Yucatan Peninsula .
Mga Katawhang Lumad sa Mexico ug Gidaghanon sa mga Mamumulong
Náhuatl | 2,563,000 |
Maya | 1,490,000 |
Zapoteco (Diidzaj) | 785,000 |
Mixteco (ñuu savi) | 764,000 |
Otomí (ñahñu) | 566,000 |
Tzeltal (k'op) | 547,000 |
Tzotzil o (batzil k'op) | 514,000 |
Totonaca (tachihuiin) | 410,000 |
Mazateco (ha shuta enima) | 339,000 |
Chol | 274,000 |
Mazahua (jñatio) | 254,000 |
Huasteco (tének) | 247,000 |
Chinanteco (tsa jujmi) | 224,000 |
Purépecha (tarasco) | 204,000 |
Mixe (ayook) | 188,000 |
Tlapaneco (mepha) | 146,000 |
Tarahumara (rarámuri) | 122,000 |
Zoque (o'de püt) | 88,000 |
Mayo (yoreme) | 78,000 |
Tojolabal (tojolwinik otik) | 74,000 |
Chontal de Tabasco (yokot'an) | 72,000 |
Popoluca | 69,000 |
Chatino (cha'cña) | 66,000 |
Amuzgo (tzañcue) | 63,000 |
Huichol (wirrárica) | 55,000 |
Tepehuán (o'dam) | 44,000 |
Triqui (driki) | 36,000 |
Popoloca | 28,000 |
Cora (naayeri) | 27,000 |
Kanjobal | (27,000) |
Yaqui (yoreme) | 25,000 |
Cuicateco (nduudu yu) | 24,000 |
Mame (qyool) | 24,000 |
Huave (mero ikooc) | 23,000 |
Tepehua (hamasipini) | 17,000 |
Pame (xigüe) | 14,000 |
Chontal de Oaxaca (slijuala xanuk) | 13,000 |
Chuj | 3,900 |
Chichimeca jonaz (uza) | 3,100 |
Guarijío (varojío) | 3,000 |
Matlatzinca (botuná) | 1,800 |
Kekchí | 1,700 |
Chocholteca (chocho) | 1,600 |
Pima (otam) | 1,600 |
Ang Jacalteco (abxubal) | 1,300 |
Ocuilteco (tlahuica) | 1,100 |
Seri (konkaak) | 910 |
Quiché | 640 |
Ixcateco | 620 |
Cakchiquel | 610 |
Kikapú (kikapoa) | 580 |
Motozintleco (mochó) | 500 |
Paipai (akwa'ala) | 410 |
Kumiai (kamia) | 360 |
Ixil | 310 |
Pápago (tono ooh'tam) | 270 |
Cucapá | 260 |
Cochimí | 240 |
Lacandón (hach t'an) | 130 |
Kiliwa (k'olew) | 80 |
Aguacateco | 60 |
Teco | 50 |
Ang datos gikan sa CDI, ang Komisyon alang sa Desarrollo de los Pueblos Indígenas